Vũ Quang là huyện miền núi, biên giới ở phía Tây Bắc của tỉnh Hà Tĩnh, cách trung tâm thành phố Hà Tĩnh khoảng 70km. Phía Bắc giáp huyện Hương Sơn; phía Nam giáp huyện Hương Khê; phía Đông giáp huyện Đức Thọ; phía Tây tiếp giáp huyện Khăm Cợt – tỉnh Bô Ly Khăm Xay (CHDCND Lào). Vũ Quang được thiên nhiên ưu ái ban tặng cảnh quan đẹp, nhiều di tích lịch sử – văn hóa và có nhiều đặc sản nông nghiệp địa phương.
1. Vườn Quốc gia Vũ Quang – Vườn Di sản ASEAN
Vườn Quốc gia Vũ Quang (tiền thân là Lâm Trường khai thác Vũ Quang giai đoạn 1977 – 1993, Khu bảo tồn thiên nhiên Vũ Quang giai đoạn 1994 – 2002), có nhiều loài thực vật, động vật quý hiếm, có loài thú mang tên khoa học “Vụ Quang”-Vuquangensis (Sao La), linh vật được chọn làm biểu tượng của Đại hội Thể thao Đông Nam Á – SEA games 31. Là một trong 28 vườn di sản ASEAN với tổng diện tích hơn 57.028 ha.
Vườn Quốc gia Vũ Quang không chỉ là rừng đặc dụng mà còn là khu di tích lịch sử – văn hóa ghi dấu sự kiện lịch sử oai hùng cuộc khởi nghĩa Cần Vương chống Pháp của Phan Đình Phùng và nghĩa quân cuối thế kỷ thứ XIX. Hiện tại, vẫn còn thành lũy tự nhiên uy nghi và Nhà bia tưởng niệm nghĩa quân.
2. Hồ thủy lợi Ngàn trươi với diện tích gần 4.080 ha, trữ lượng 775 triệu m³ nước, cao trình đập 53,9m, bề rộng đỉnh đập 12 mét, là hồ chứa lớn thứ 3 toàn quốc đến thời điểm hiện nay (sau hồ Dầu Tiếng ( Tây Ninh) và hồ Cửa Đạt ( Thanh Hóa). Cung cấp nước tưới cho 32.585 ha đất canh tác nông nghiệp cho 8 huyện trong tỉnh. Trên hồ Ngàn Trươi có 32 hòn đảo lớn nhỏ tạo nên khung cảnh tuyệt đẹp, là lợi thế trong phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng.
3. Cảnh quan thiên nhiên
Vũ Quang được thiên nhiên ưu ái ban tặng với vô số các địa điểm kỳ thú như Khe Rào rồng với làn nước xanh như ngọc uốn lượn hơn 20km. Thác Thang Đày cao hơn 40m như dải lụa trắng buông xuống giữa đại ngàn, Khe Nam Châm với nhiều tầng thác và hồ nước xanh trong, Bãi đá Tù Kì với cảnh quan hết sức độc đáo, Khu vực Hậu thành với quần thể hàng chục cây Sấu Cổ thụ sừng sững chứng kiến qua bao giai đoạn lịch sử.
4. Di tích lịch sử văn hóa
Toàn huyện hiện có 15 di tích lịch sử- văn hóa cấp tỉnh và 01 di tích lịch sử cấp quốc gia, đó là Khu căn cứ địa Phan Đình phùng được xây dựng từ năm 1887 đến năm 1889; thuộc vùng đệm Vườn Quốc gia Vũ Quang: Nơi ghi dấu những sự kiện lịch sử oai hùng, nghĩa khí của nhà ái quốc Phan Đình Phùng và các nghĩa quân Cần Vương chống pháp; Trận“sa nang úng thuỷ” trên sông Ngàn Trươi đã từng gây tiếng vang lớn. Tại đây, có 200 ha đã được giải phóng mặt bằng bao gồm diện tích trên các ốc đảo và ven hồ Ngàn Trươi thuộc vùng đệm của Vườn Quốc gia.
5. Hệ thống giao thông
Toàn huyện có 908 tuyến đường giao thông, với chiều dài gần 600km, trong đó, đường mòn Hồ Chí Minh đi qua với chiều dài 20,2km; quốc lộ 281 dài 20,62km; tỉnh lộ 552 đi qua dài 7,3km; tuyến đường sắt Bắc – Nam đi qua dài 8 km và có 02 nhà Ga (Yên Duệ, Hòa Duyệt); 02 tuyến đường sông (Ngàn Trươi, Ngàn Sâu) dài 35,98km, thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa và phát triển kinh tế – xã hội.
6. Một số tiềm năng lợi thế khác
– Huyện miền núi biên giới đầu tiên của cả nước đạt chuẩn nông thôn mới, 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới, 50% xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, trên đà xây dựng các xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, huyện nông thôn mới nâng cao. Nhiều mô hình, vườn mẫu, khu dân cư mẫu đạt chuẩn, cụm dân cư sinh thái là tiền đề quan trọng thu hút khách du lịch trãi nghiệm, cộng đồng, homestays (như ở Đức Lĩnh, Đức Hương, Hương Minh, Ân Phú, Thọ Điền). Bên cạnh đó, Vũ Quang còn được biết đến là địa phương có nhiều trang trại trồng cây ăn quả, nhiều nhà vườn, cụm dân cư đẹp với các loại sản vật đặc trưng như: cam, bưởi, chè, mật ong, mật mía, hồng Yên Du…
– Cùng với lợi thế về giao thông (đường mòn Hồ Chí Minh chạy qua) là điểm đón các du khách trong và ngoài nước đi trên tuyến đường Hồ Chí Minh, đường sắt, và hình thành gắn kết với nhiều tua tuyến trong và ngoại tỉnh, đặc biệt thuận tiện cho tuyến đường mòn Hồ Chí Minh có thể kết nối với các Khu du lịch nổi tiếng: Phong Nha Kẻ Bàng (Quảng Bình) – Hồ Ngàn Trươi, Vườn quốc gia (Vũ Quang) – Vườn Quốc gia Pù Mát (Nghệ an), tuyến quốc tế Thái Lan-Lào-Việt Nam.
– Dự án nhà máy gỗ MDF Thanh Thành Đạt tại cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp xã Thọ Điền được khởi công từ tháng 12/2016 với tổng kinh phí gần 2000 tỷ đồng, với công suất 159.000 m3/năm và gỗ ván thanh công suất 2.400 m3/năm, phủ ván công suất 1.600.000 m2/năm, ván sàn công suất 360.000 m2/năm. Đây là nhà máy được đầu tư dây chuyền công nghệ sản xuất chế biến gỗ hiện đại bậc nhất thế giới hiện nay do chính tập đoàn Imal Pal (Italia) lắp đặt, hoàn thành đi vào sử dụng từ năm 2019 đến nay, góp phần cho nhân dân Vũ Quang phát triển kinh tế lâm nghiệp, tạo công ăn việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn.
– Dự án đầu tư xây dựng Nhà máy Thủy điện Ngàn trươi với công suất 25MW, diện tích 1,7ha, kinh phí đầu tư trên 350 tỷ đồng. Đến nay cơ bản hoàn thành các hạng mục đầu tư, cung cấp trung bình mỗi năm trên 60 triệu kwh điện cho hệ thống điện quốc gia.
